تاثیر عوامل آموزشی بر افت تحصیل

موضوع : تاثیر عوامل آموزشی بر افت تحصیل

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

‍چكيده
با توجه به توسعه كمي دانشگاه ها در سال هاي اخير و عدم توجه كافي به كيفيت و استانداردهاي آموزشي، هم اكنون افت تحصيلي در دانشگاهها به عنوان يك معضل اساسي مطرح است و پيش بيني مي گردد در آينده نيز اين معضل تشديد گردد. هر ساله بخشي از منابع و استعدادهاي بالقوه انساني و اقتصادي جامعه در دانشگا هها با عناوين اخراج، ترك تحصيل و انصراف، مردودي در دروس و مشروطي ضايع مي گردد و علاوه بر آن آثار و پيامدهاي ناگواري نيز در حيات فردي، خانوادگي افراد بر جاي مي گذارد و نابساماني هاي  اجتماعي فراواني را نيز بوجود مي آورد.
در اين مقاله فقط تأثير عوامل آموزشي بر افت تحصيل مورد بررسي قرار مي گيرد. جامعه آماري اين تحقيق كل دانشجويان دانشگاه يزد هستند كه در سال تحصيلي 77، 5500 نفر بوده اند. تعداد 320 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه به روش تصادفي ساده برگزيده شده اند و اطلاعات جمع آوري شده با كمك نرم افزار SPSS در قالب جداول فراواني، نمودارها و آزمونهاي آماري توصيف و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
مقدمه
حق تعليم و تربيت يكي از مهمترين حقوق اساسي هر انساني است و فراهم آوردن امكانات آموزش و پرورش همگاني  براي شكوفايي ابعاد معنوي و مادي انسانها و تأمين حقوق همه انسانهاي يك جامعه ضروري است . علاوه بر اين با امكانات آموزش و پرورش عمومي و مطلوب مي توان منابع انساني جامعه را توسعه و تكامل بخشيد، سلامت و بهداشت افراد جامعه را تأمين نموده، فرهنگ جامعه را غني ساخت، ثبات سياسي و همبستگي اجتماعي را فراهم آورد و نيروي انساني مورد نياز رشد اقتصادي را پرورش داد. اما نظام آموزشي نيز مانند هر نهاد ديگري  مي تواند به علت كمبودها و كاستي ها و يا عوامل ديگري دچار سو‌ء كاركرد شود بطوريكه نتواند بخشي از اهداف خود را به درستي به انجام رساند و سرمايه و مواداوليه اي را كه در اختيار آن قرار داده شده، تلف نمايد و نتيجه مطلوب و مورد انتظار را به بار نياورد. در اين صورت است كه مي توانيم اصطلاح افت تحصيلي را به كار ببريم. هم اكنون افت تحصيلي در دانشگاه ها و مراكز آموزشي به صورت كمي و كيفي وجود دارد. صورت كيفي افت تحصيلي به يادگيري ناقص و ضعف علمي و بينشي دانش آموخته نظام آموزشي اشاره دارد كه قادر نيست انتظارات جامعه و سازمان هاي اجتماعي را از خود به عنوان يك فرد تحصيل كرده برآورده سازد. صورت كمي افت تحصيلي به صورتهاي اخراج، ترك تحصيلي و انصراف و مشروطي جلوه گر مي شود كه اين امر آثار و پيامدهاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي براي فرد و نظام آموزشي و جامعه دارد. اين پژوهش با طرح اين سوالات كه چرا با وجود علاقه زياد به تحصيل، بعضي از دانشجويان پس از ورود به دانشگاه از تحصيل منصرف و يا اخراج مي شوند؟ چار بعضي ديگر به نتايج مطلوب نمي رسند و مشروط مي گردند؟ و با هدف بررسي خصوصيات اقتصادي- اجتماعي افراد داراي افت تحصيلي و همچنين زمينه هاي تحصيلي و آموزشي آنها، به منظور شناخت اين مسأله و بررسي علل و عوامل مؤثر بر افت تحصيلي براي جلوگيري يا كاهش افت تحصيلي انجام شده است. در اين مقاله سعي مي شود تا درباره تأثير عوامل آموزشي شامل پايه تحصيلي فرد، معدل ديپلم، سابقه تجديدي و مردودي در دبيرستان، سهميه كنكور، محل اخذ ديپلم (شهر يا روستا) و ارزيابي دانشجو از سطح امكانات آموزشي داوطلبانه دارند تا اخراج از تحصیل ، ثابت شده که در بسیاری از دانشجویان ، عملکرد کلاسی مهمترین عامل پیش بینی ماندن در دانشگاه است.
همچنین  تحقیقات زیادی بر این نکته تاکید دارند که افت تحصیلی ارتباطی بسیار قوی و نزدیک با  ویژگیهای خانوادگی دانش آموز دارد. به عبارت کلی تر وضعیت اجتماعی - اقتصادی   خانواده رابطه معکوسی با افت تحصیلی دارد.
دانش آموزانی که در خانواده هایی  زندگی می کنند  که از سطوح پایین وضعیت اجتماعی - اقتصادی برخوردارند ، نسبت به دانش آموزانی که متعلق به خانواده هایی با وضعیت اجتماعی و اقتصادی با لا هستند،افت تحصیلی بیشتری را نشان می دهند ، حتی زمانی که عامل هوش نیز کنترل شده باشد.( سول و شان ، 1967 : 23- 1 و 40 )
علاوه بر آن ، نوع موسسه تقریبا با کیفیت آن همبستگی دارد، عجیب نیست که کیفیت موسسه نیز بر حضور و باقی ماندن دانش آموزان در آموزشگاه تاثیر داشته باشد. در تحقیقی برای ایالت (ویسکا نیسن)دریافتند که موسسات با کیفیت بالاتر، نسبت به موسسات با کیفیت پایینتر، فارغ التحصیل بیشتری دارند . آنها با تمرکز بر اجرای ویژه کیفیت  دانشکده دریافتند که موسساتی با درآمد سرانه بیشتر برای هر دانش آموز ، دارای دانش آموزان با پیشرفت بیشتری هستند.ازآنجا که عملکرد و افت تحصیلی مستقیما در ارتباطند ، می توان حدس زد که ویژگیها ی موسسه ای با میزان متفاوت از افت تحصیلی مربوطند. با وجود این مساله کیفیت موسسه پیچیده تر ازآن  است که از مقایسه های ساده بین موسسات با کیفیت متفاوت انتظار میرود. مقایسه های ساده گرایش به سرپوش گذاشتن بر این واقعیت دارند که تعاملی مهم بین کیفیت موسسه ، ترکیب دانش آموزان و
عملکرد فردی و بنابراین پایداری در موسسه وجود دارد.
همچنين عدم توجه به نيازها و استعدادهاي افراد و تفاوتهاي فردي آنان، در اين زمينه و عدم استفاده از روش هاي مطلوب تدريس و يادگيري، علاقه و انگيزه آنان را براي آموختن از بين مي برد و اين عدم علاقع بازتاب نا مطلوبي بر نتايج كار دارد و ميزان افت تحصيلي را افزايش مي دهد. اين            بي علاقگي در ميان تعداد زيادي از دانش آموزان مشاهده مي شود كه اثر نامساعدي بر پيشرفت تحصيلي آنان بر جاي مي گذارد. اما اين نتيجه نامطلوب براي دانش آموزان محرومي كه زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي نامساعد به مدرسه مي آيند، به مراتب زيادتراست. (امين فر، 14:1367)
امروزه در دانشگاه ها به جاي استفاده از تمام استعدادها و هدايت تواناييهاي بالقوه دانشجويان براي تحقيق و تفحص، جستجو، مشاهده، تجربه و آزمايش، تجزيه و تحليل امور و قضاوت و داوري درباره پديده ها و يا تعبير و تفسير آنها كه مي تواند تمام استعدادهاي دانشجويان را پرورش دهد، تنها به روش حفظي و بيان لفظي مطالب اكتفا مي شود. در اين زمينه ((پياژه)) دانشمند معروف سوئيسي مي گويد:
استفاده منحصر به فردي كه آموزش و پرورش مرسوم قديمي از نطق و زبان مي نمايد تا دانش آموز را تحت تأثير قرار دهد، متضمن اين معني است كه كودك مفاهيم ذهني خود را عيناً مانند ما بزرگسالان مي سازد و بدين ترتيب، مفاهيم ذهن معلم و شاگرد يك به يك متناضر است. همين واقعيت غم انگيز در آموزش و پرورش مرسوم قديمي، يعني افراد در استفاده از نطق و بيان و سيل مفاهيم كاذبي كه به الفاظ بدين معني واقعي قلاب شده است، به قدر كافي نشان دهنده دشواري روش فوق و مبين يكي از دلايل اصلي واكنش «مدارس فعال» در برابر «مدارس مرسوم قديمي» كه بر «آموزش فعل پذير» تكيه دارند، است. درك اين واكنش و اعتراض آسان است. زيرا مفاهيم خاص بزرگسالان كه در زبان روشن فكرانه به صورت علائم اختصاري درآمده و از سوي اهل نطق و خطابه و بحث بكار مي رود، در حكم ابرازهايي هستند در خدمت ذهن كه اساساً براي تنظيم اطلاعات به دست آمده و در تسهيل مبادله و انتقال افكار ميان افراد (بزرگسالان) سودمند است و حال آنكه در نزد كودك، هوش عملي بر هوش شناختي تفوق و جستجو بر دانش ساخته و پرداخته تقدم دارد. (پياژه، 1360: 134)
عدم تغيير اساسي در روش هاي تدريس و يادگيري، مخصوصاً در كشورهاي جهان سوم وابسته به كمبود امكانات آموزشي از قبيل: مواد آموزشي، وسايل آزمايشگاهي و  كارگاهي، كتابخانه ها و تأسيسات و تجهيزات ديگر نيز هست كه به اين مجموعه بايد فقدان يا كمبود معلمان  و نيروهاي انساني شايسته و كارآمد را نيز افزود كه يكي از عوامل اصلي افت تحصيلي است.
افت تحصیلی
مسأله افت تحصیلی در آموزش و پرورش، یکی از مهمترین مسائل نظام آموزشی، در اغلب کشورهای جهان می باشد.
منابعی که ازاین راه تلف می شود خواه بصورت عمر انسان ها یا به صورت منابع مادی، هر ساله رقم قابل توجهی را تشکیل می دهد بطوریکه بهبود کارایی نظام های آموزشی تا اندازه زیادی، موکول به کاهش افت تحصیلی است.
افت تحصیلی در ایران، بویژه  در مناطق محروم نیز رقم قابل توجهی را تشکیل می دهد و هر سال این پدیده، به صورت مردودی و ترک تحصیل، مقدار و تعداد زیادی از منابع و استعدادهای بالقوه انسانی و مالی جامعه را تلف می کند و آثار ناگواری در زندگی فردی و اجتماعی افراد، برجای می گذارد، بدین لحاظ ضرورت دارد که، در برنامه ریزی آموزشی به این مسأله توجه مبذول گردد و راه های مقابله یا کاهش آن، مرود بررسی قرار گیرد.
معنا و مفهوم افت تحصیلی
کاربرد اصلاح افت یا اتلاف در آموزش  و پرورش، از اقتصاد گرفته شده و آموزش و پرورش را، به صنعتی تشبیه می کند که بخشی از سرمایه و مواد اولیه ای را که باید به محصول نهایی تبدیل شود، تلف می کند و نتیجه مطلوب و مورد انتظار را، به بار نمی آورد، اگر از نقطه نظر منابع  و مخارجی که جامعه در اختیار نهاد تعلیم و تربیت قرار می دهد، به آموزش و پرورش نگریسته شود، بدون شک آموزش و پرورش، یکی از بزرگترین نهادهای اقتصادی جهان است.
لذا می توان اصطلاح «افت» یا «اتلاف» را در مورد آن بکار برد و به سؤالی که بیانگر انواع افت است، پاسخ داد، این سؤال عبارتست از اینکه چه چیزی تلف شده است؟!
گروهی به سوال فوق چنین پاسخ می دهند : پرورش و یادگیری انسانها، تأسیسات ساختمانی و تجهیزات مدارس و مؤسسات آموزشی، ارزش کار معلمان و وقتدانش آموزان.
گرهی دیگر اتلاف های ناشی از افت تحصیلی را چنین ذکر می کنند:
الف) اتلاف هزینه های جاری اداره مؤسسات توسط دولت.
ب) اتلاف سرمایه گذاری ثابت، برای احداث و تجهیز فضاهای آموزشی.
ج) اتلاف هزینه های مستقیم خانواده مانند نوشت افزار و سایر وسایل تحصیلی و ... .
د) اتلاف ناشی از سرماخوردگی و از دست رفتن روحیه و احساس حقارت و مانند آنها، جملگی مانع شکوفایی کامل استعدادها و توانایی های فرد شکست خورده در تحصیل است. ز) اتلاف ناشی از هزینه های تحمیل شده به دولت و خانواده ها، به علت بروز انحرافات ناشی از سرماخوردگی، افسردگی و طغیان نوجوانان شکست خورده.
و) اتلاف هزینه های حمل و نقل و ارتباطات، برای رفت و آمد دانش آموزان مدرسه.
افت تحصیلی به طور اعم شامل سه مفهوم : تکرار پایه تحصیلی، ترک تحصیل زودرس و کاهش کیفیت تحصیلی دانش آموز است. بطور اخص افت تحصیلی شامل تکرار پایه تحصیلی و کاهش کیفیت تحصیلی دانش آموزان است.
افت تحصلی را می توان چنین تعریف کرد. کودکی در مدرسه ای ثبت نام می کند اما در فرایند تعلیم و تربیت در یک سطح و پایه تحصیلی با شکست مواجه می شود، تکرار کننده پایه تحصیلی کودک یا نوجوانی  است که پایه تحصیلی را مجدداً تکرار می کند. کاهش کیفیت تحصیلی به این معناست که وضعیت تحصیلی یک دانش آموز در سطح مطلوب یا معمول نیستو بالاخره ترک تحصیل عبارتست از اینکه مثلاً دانش آموزی، قبلاً در فرایند تعلیم و تربیت نقش داشته و تحت تعلیم قرار گرفته است اما به دلایلی تصمیم می گیرد، برای مدتی یا برای همیشه، در فرایند آموزش و پرورش مشارکت نداشته باشد البته تصمیم به ترک تحصیل ممکن استس از جانب خود               دانش آموز یا والدین یا افراد دیگری باشد که عموماً خود فرد یا والدین او، باعث می شوند که فرد تحصیلاتش را ادامه ندهد.
فهرست مطالب
چكيده    1
مقدمه    1
افت تحصیلی    4
معنا و مفهوم افت تحصیلی    5
عوامل مؤثر برافت تحصیلی    9
الف) عوامل مربوط به نظام آموزشی    9
ب ) عوامل مربوط به معلم    12
ج) عوامل مربوط به والدين و محيط    14
د) عوامل مربوط به دانش آموزان    17
افت تحصيلي چيست ؟    18
ابزار كمك آموزشي حتماً دستگاه هاي گرانقيمت الكترونيك نيست    22
افت تحصيلي در عصر دانايي    22
آموزش زبان خارجي و عوامل افت تحصيلي    24
نگرش منفي زبان آموز به درس    27
آغاز ديرهنگام آموزش زبان خارجي    29
دشواري ذاتي يادگيري زبان خارجي و ساعات ناكافي تدريس آن    30
بي اطلاعي اولياء    30
عدم توجه به تخصص    31
گروه گزارش    32
مشكل ترك تحصيل    36
بررسي علل افت تحصيلي دانشجويان    37
انگيزه هاي ورود به دانشگاه    41
الف- شاغلان:    42
ب- غيرشاغلان:    42
مشكلات بعد از فارغ التحصيلي    43